Güçlü Yapay Zeka İhtilafları

13.8 milyar yıllık kozmik evrimin ardından, dünyada gelişim ve değişim önemli ölçüde hızlandı. Tegmark’ın belirttiği gibi (Yaşam 3.0 kitabında) Yaşam 1.0 yaklaşık dört milyar yıl önce geldi, Yaşam 2.0 (biz insanlar) yaklaşık yüz bin yıl önce vardık ve pek çok Yapay Zeka (YZ) araştırmacısı YZ’deki gelişmelerle birlikte, Yaşam 3.0’ın önümüzdeki yüzyıl içerisinde, hatta belki de bizim yaşam süremiz içinde gerçekleşeceğini düşünüyor. Ne olacak ve bu bizim için ne anlam ifade edecek?

Bu soru muazzam şekilde ihtilaflı. Dünyanın en önemli YZ araştırmacıları yalnızca tahminlerinde değil, kendinden emin iyimserlikten ciddi endişeye kadar uzanan bir skalada bulunan duygusal tepkilerinde de ciddi anlamda anlaşmazlık yaşıyorlar. YZ’nin ekonomik, hukuki ve askeri etkisi gibi daha kısa dönemli sorularda bile bir fikir birliği yok görünüyor. Bunun dışında anlaşmazlıklar da zaman aralığını genişleterek Yapay Genel Zeka (YGZ) hakkında sorular sorduğumuzda daha da artacaktır. Özellikle de YGY’nin insan seviyesine ulaşıp onu geçerek Yaşam 3.0’ı ortaya çıkarması konusundaki sorularda..

Yaşam 3.0 üzerindeki ihtilaf iki farklı soru üzerinde dönüyor: Ne Zaman ve Ne? – Ne Zaman (eğer olacaksa) olacak ve bu insanlık için Ne ifade edecek?

Bu çizdiğim görsel Tim Urban’ın ‘The AI Revolution: Our Immortality or Existence?” Wait But Why (27 Ocak 2015) makalesinden esinlenerek ve aynı zamanda Max Tegmark’ın Yaşam 3.0 adlı kitabındaki örnek isimlerden yararlanılarak oluşturuldu.

Görselde de ifade edildiği gibi, burada ciddiye alınması gereken üç farklı düşünce ekolü var çünkü her biri bir dizi dünya çapında önemli uzmanı barındırıyor:

• Dijital Ütopyacılar (Larry Page, Hans Maravec, Ray Kurzweil, Richard Sutton)
• Tekno-Kuşkucular (Andrew Ng, Rodney Brooks)
• Faydalı YZ Hareketinin Üyeleri (Stuart Russell, Alan Turing, Irving J.Good, Eliezer Yudkowsky, Michael Vassar, Nick Bostrom)

Tekno Kuşkucular ve Dijital Ütopyacılar endişe etmememiz gerektiği konusunda hem fikirler ancak çok farklı sebeplerden ötürü. İlk grup insan seviyesinde yapay genel zekanın (YGZ) öngörülebilir bir gelecekte gerçekleşmeyeceğine eminler; diğer grup ise gerçekleşeceğini düşünüyor ama iyi bir şey olacağından eminler.

Faydalı YZ hareketi bu endişelerin yerinde ve faydalı olduğunu düşünüyor çünkü şu anda yapılan YZ güvenlik araştırmaları ve tartışmalar gelecekte iyi bir sonuç elde etme ihtimalini artırıyor.

Ludditelar (Makine Kırıcılar – Sanayi Devrimi esnasında makinelerin beklenen gelişmeyi vermemesi ve işlerini ellerinden alması sebebiyle makinelerini kırarak tepkilerini dile getiren bir İngiliz işçi grubu) kötü bir sonuç çıkacağına ikna olmuş durumdalar ve YZ’ye karşı geliyorlar.

Nurşen Yılmaz Erginsoy